Brainspotting
Brainspotting
Brainspotting (BSP) kan omschreven worden als een krachtige psychotherapeutische methode die werkt door de onderliggende neurofysiologische bronnen van emotionele en lichamelijke pijn, trauma, dissociatie en andere complexe symptomen te identificeren, te verwerken en uiteindelijk los te laten. Hierbij wordt ingewerkt op de diepere hersenstructuren en het lichaam zonder dat er de hele tijd dient gesproken te worden over het probleem. BSP richt zich rechtstreeks op de onderliggende somatische / neurofyisologische component van je klacht, de zogenaamde brainspot. Eens deze geïdentificeerd is, start in het brein automatisch een lichaamseigen helingsproces dat ervoor zorgt dat bepaalde systemen die in onevenwicht zijn (meestal zijn dit bevroren primitieve overlevingsmodi) worden bevrijd en geïntegreerd. Zo worden bewuste en onbewuste blokkades in ons dagelijkse leven verwerkt.
Een Brainspot in de hersenen is verbonden met een specifieke oogpositie, die op zijn beurt verbonden is aan de emotionele activatie van een traumatisch of gevoelsmatig beladen probleem in het brein. Dit betekent dat wanneer iemand over iets praat, hij of zij kijkt naar een bepaald punt. Als die blik (oogpositie) op dat punt vastgehouden wordt, raken de relevante gebieden in de hersenen geactiveerd. Hierdoor wordt informatie, die in die gebieden in de hersenen en in het lichaam liggen opgeslagen, aangesproken. Hierdoor wordt een diepgaand regulerend proces in de hersenen geactiveerd, waardoor geconditioneerde, verstorende emotionele en lichamelijke reacties worden aangepakt. Dit resulteert erin dat je verlost geraakt van steeds terugkerende ervaringen. ‘Brainspotting’ stimuleert en activeert het zelfhelend vermogen van het lichaam om zichzelf van trauma te genezen. Vermoedelijk bevinden brainspots zich hoogst waarschijnlijk in de amygdala, hippocampus of de orbitofrontale cortext van het limbische systeem.
Dr David Grand ontdekte Brainspotting eerder toevallig tijdens het uitvoeren van EMDR bij één van zijn cliënten (een professionele ijsschaatster met een prestatieprobleem). Hij merkte op dat toen hij de cliënt trage oogbewegingen liet maken ze telkens op éénzelfde punt een opvallende oogreflex vertoonde. Intuïtief hield hij zijn vingers stil op dit punt (een ‘brainspot’) en vroeg zich vervolgens af wat er zou gebeuren. Het resultaat was op zijn minst verrassend te noemen. Na een jaar werken met EMDR kwamen er plots een heleboel nieuwe zaken in hoog tempo tevoorschijn. Aan het einde van de sessie voelde de cliënt aan dat deze manier van werken een pak dieper ging dan al het vorige werk met EMDR. De prestatieproblemen van de cliënt leken tenslotte een finale oplossing te hebben gevonden. Het uitvoeren van een “triple loop” – het laatste ‘performance’- obstakel van deze cliënt – kon nu ook zonder problemen door de cliënt worden uitgevoerd. David Grand probeerde zijn bevindingen vervolgens uit bij andere cliënten, waaronder zich ook heel wat EMDR therapeuten bevonden en ontwikkelde en verfijnde de methode doorheen de jaren.
Hoe gaat BSP nu precies in zijn werk?
Brainspotting kan op verschillende manieren uitgevoerd worden. Het is een open en creatief model dat door de therapeut kan geïntegreerd worden binnen het door hem gehanteerde therapeutisch kader.
Belangrijke onderdelen van élke BSP- sessie zijn echter altijd:
- Een goede, ondersteunende en veilige therapeutische verhouding waarin de cliënt het gevoel heeft vastgehouden en begeleid te worden door de therapeut
- Het betrekken van gevoelens en vooral lichaamsgewaarwordingen
- Het zoeken van een geschikte Brainspot
- Een vorm van gerichte aandacht.
Een typische BSP – sessie bestaat uit een aantal stappen. De eerste stap bestaat uit het bepalen van het thema/ probleem/ klacht waarrond de cliënt wil werken. Vervolgens dienen de gevoelsmatige en lichamelijke component van het probleem opgeroepen te worden. Iemand wil bv. werken aan het gevoel dat hij zich ‘niet goed genoeg voelt’. Het oproepen van de gevoelens en lichamelijke sensaties van het zich niet goed genoeg voelen, kunnen op volgende manier opgeroepen worden:
Therapeut: Ok, kan je dit gevoel proberen terug op te roepen?
Cliënt: Hoe doe ik dit?
Therapeut: Kan je misschien een recente situatie voor de geest halen waarin je je zo hebt gevoeld?
Cliënt: Ah ja. De laatste keer dat ik een presentatie diende te geven. Iemand gaf me een opmerking en ik voelde me toen echt helemaal in de grond zakken van schaamte. Ik voelde me toen zo dom.
Therapeut: Ok. Kan je even de tijd nemen om in gedachten terug naar deze situatie te gaan?
Vervolgens wordt bepaald hoe sterk de intensiteit is van de ervaren emoties en lichamelijke gewaarwordingen op een schaal van 0 tot 10. Vervolgens wordt de oogpositie bepaald met een pointer. Eenmaal de oogpositie is bepaald, wordt er verder gewerkt op dit punt. Je mag dan gewoon laten komen wat er komt zonder te oordelen of te reageren op wat je ervaart. We observeren gewoon wat er gebeurd en we laten het brein zijn werk doen. Je mag tijdens het proces iets delen als je wil, maar je hoeft dit niet te doen.
Tenslotte wordt er tijdens het Brainspotten ook vaak gebruik gemaakt van bilateraal geluid (links-rechts-links-geluid). Het gebruik van bilaterale stimulatie (BLS) is trouwens rechtstreeks overgenomen uit EMDR- therapie en helpt om verdere integratie in het brein te bevorderen.
Sommige mensen vinden het moeilijk om het proces van BSP te laten gebeuren. Ze vragen zich al wat ze nu precies moeten doen. Moet ik mij keihard concentreren? Me blijvend richten op mijn gevoel? Moet ik de dingen proberen begrijpen en kaderen? Het fijne aan BSP is dat je in feite niets mis kan doen. We vertrekken in Brainspotting vanuit een bepaald thema, een “issue” en we zoomen vervolgens in op de onderliggende gewaarwording in het lichaam.
Eens we een geschikt punt hebben gevonden observeer je gewoon waar je spontaan uitkomt. Dit is echter niet voor elke cliënt even eenvoudig. Sommigen hebben namelijk graag nood aan controle en blijven liever op een veiligere afstand van hun gevoelens of lichaam. Dat laatste is echter geen “fout”. Het wil absoluut niet zeggen dat je Brainspotting “verkeerd” bent aan het doen.
Daarnaast is het willen ‘begrijpen en controleren’ van wat er tijdens Brainspotting gebeurt een onbewuste strategie van je brein om je ergens weg van te willen houden. Vermoedelijk heeft je systeem hier nood aan en vraagt dit eventjes wat tijd en dat is helemaal ok! Binnen Brainspotting bestaat er dan ook geen “weerstand” langs de kant van de cliënt. Elke mens is anders en niet iedereen laat onbewust zomaar toe dat we onmiddellijk aan de diepere kern geraken van zijn/haar symptoom.
Als je jezelf dus voortdurend ziet afdwalen naar zeer concrete en dagdagelijkse zaken (juist, ik moet de afwas nog doen etc), merk dit dan gewoon op. Soms duurt het even vooraleer we tot iets geraken. Soms is de verwerking spectaculair, dan is de verwerking weer minimaal en licht en komen er geen beelden of gedachten aan te pas. Het is een troef om geen verwachtingen te hebben over het resultaat. Deze verwachtingen interfereren namelijk alleen maar met het proces. Hoge verwachtingen kunnen je namelijk ontmoedigen om verder te doen en zorgen ervoor dat je minder goed in contact kan komen met jezelf. Iedereen kan Brainspotten en iedereen heeft uiteindelijk baat bij de aanpak als je maar openstaat voor wat zich aandient. Ook dat is een leerproces en helemaal geen fout!
Meer info over ‘Brainspotting’ vindt je op:
Boeken over ‘Brainspotting:
https://www.bol.com/nl/p/brainspotting
https://www.bol.com/nl/p/brainspotting
Youtube filmpjes over ‘Brainspotting’:
https://www.youtube.com/watch?v=Z3yAhPhd6zA
